راهنمای جامع ماکت‌های معماری (بخش سوم: انواع ماکت‌های معماری)

راهنمای جامع ماکت‌های معماری (بخش سوم: انواع ماکت‌های معماری)

ماکت‌های معماری را می‌توان بر اساس موارد زیر طبقه‌بندی کرد:

• کاربرد: (مفهومی یا همان حجمی، اجرایی، نمایشی)

• فناوری تولید: (تولید به کمک رایانه، دستی، تولید مکانیکی و …)

• متریال: (کاغذی، پلاستیکی، چوبی، تزریق در قالب، متریال‌های ترکیبی و غیره)

• زمان: (قدیمی، معاصر یا مرتبط با آینده)

به‌طورکلی امروزه ماکت‌های معماری را می‌توان بر اساس کاربرد و عملکردشان به انواع مختلفی تقسیم نمود.

3.1: ماکت‌های معماری طبقه‌بندی‌شده بر اساس کاربرد

3.1.1: ماکت مفهومی (ماکت حجمی)

ماکت مفهومی در مرحله‌ی اولیه طراحی معماری ساخته می‌شود تا شکل و شمایل کلی پروژه مشخص گردد.

ساخت این ماکت جزء راهبردهای اولیه طراحی است.

از ماکت مفهومی برای تحلیل ویژگی‌های پروژه و همچنین بررسی سایت پروژه و بافت اطراف سایت استفاده می‌شود.

معمولاً این ماکت‌های معماری از متریال‌های ارزان ‌قیمتی مثل تخته‌ی فوم و مقوا ساخته می‌شوند چراکه می‌توان به‌سادگی از آن‌ها استفاده کرد و به‌سرعت تغییرات لازم را روی آن‌ها اعمال نمود.

به همین دلیل ماکت مفهومی وسیله‌ای با معقول‌ترین هزینه ممکن برای بررسی جنبه‌های خاص طراحی است.

این ماکت‌های معماری را می‌توان به‌راحتی و به‌سرعت تغییر داد.

3.1.2: ماکت‌های اجرایی

ساخت این نوع ماکت دارای مزایای بسیاری در بهبود روند اجرای پروژه می‌باشد که می‌توان  به موارد زیر اشاره کرد:

– ایجاد دید کلی از پروژه و طرح قبل از ساخت

– تصمیم‌گیری در مورد تغییرات احتمالی و راه‌حل‌هایی برای توسعه و بهبود طرح و نما

– ابزاری برای نمایش طرح و درک بهتر خریداران و درنهایت فروش بهتر

ویژگی ماکت‌های اجرایی:

ساخت جزییات و متریال کاملاً شبیه طراحی اصلی

 رعایت کامل اندازه‌ها در مقیاس ساخت ماکت اجرایی

 نورپردازی و دیدن پروژه در حالت شب

 ساخت سایت اطراف طرح

3.1.3: ماکت‌های نمایشی

معمولاً ماکت‌های نمایشی در مقیاس‌هایی ساخته می‌شوند که مشتری تقاضا نموده است.

این ماکت‌ها از برنامه‌ریزی شهری گرفته تا توصیف یک اتاق کاربرد دارند.

این ماکت‌ها معمولاً شامل ریزه‌کاری‌ها هم می‌شوند تا از این طریق بتوان به مشتری‌ها یا مقاماتِ تصمیم‌گیرنده انعکاس درستی از طراحی معماری را داد.

ایده‌های طرح را می‌توان با نمایش نمای پر جزییات ساختمان و دیگر عناصر پروژه منتقل کرد.

مثلاً برای واقعی‌تر کردن ماکت‌های معماری می‌توان به یک ماکت درجه‌یک که منظره‌ای را نمایش می‌دهد بوته‌ها و درخت‌های مختلفی را که دارای رنگ‌های متنوع هستند و از جنس‌های مختلفی ساخته‌شده‌اند اضافه کرد.

حتی استفاده از اشکال واقعی شاخه‌ها و برگ‌ها می‌تواند اثر ماکت را افزایش دهد و آن را زنده‌تر نشان دهد.

3.2: طبقه‌بندی ماکت‌های معماری بر اساس عملکرد

3.2.1: ماکت برنامه ریزی شهری

بسیاری از مقامات برنامه‌ریزی شهری از ماکت‌های برنامه‌ریزی شهری برای تبلیغِ توسعه مجدد شهری استفاده می‌کنند؛ همچنین با این کار می‌توانند موجبات جذب سرمایه و کمک‌های نقدی را فراهم آورند.

در ماکت‌های برنامه‌ریزی شهری، اجزاء قدیمی‌تر نشان‌دهنده‌ی شکل گذشته‌ی شهرها هستند و بخش‌های به‌روز شده می‌توانند چشم‌انداز آینده را نشان دهند.

ماکت‌های شهری مینیاتوری در اشکال و اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند.

ماکت‌های شهری به عموم مردم اجازه می‌دهند تا نسبت به چگونگی توسعه‌ی شهرشان آگاه شوند. این آگاهی شامل برنامه‌ریزی استفاده از زمین‌ها، نمای شهری، برنامه‌ریزی برای وسایل نقلیه و غیره است.

اغلب ماکت‌های شهری کاملاً تعاملی‌اند و می‌توان توسط صفحه‌نمایش لمسی آن‌ها را کنترل کرد.

وقتی تصویری مرتبط با یک ناحیه‌ی نورپردازی روی صفحه‌نمایش لمس شود، نقاط مختلف نورپردازی به نمایش درمی‌آید.

ماکت «طرح شهری دوحه» نمونه‌ای بارز از این نوع ماکت‌سازی است که شامل 1000 ساختمان مینیاتوری از جنس رزین می‌شود. گوشه گوشه‌ی شهر دوحه در این ماکت به نمایش درآمده است.

3.2.2: ماکت منظر

عموماً ماکت‌های مناظر، ویژگی‌های مختلف یک ناحیه را در خود می‌گنجانند.

ماکت منظر شامل شرح دقیق و کامل محل، تحول بناها، انواع مختلف زیستگاه‌ها مثل زمین‌های کشاورزی و پارک‌ها و دیگر تسهیلات مانند توربین‌های بادی و واحدهای خورشیدی فتوولتاییک است. هدف از ساخت ماکت‌های مناظر، تحلیل تأثیر تغییرات منطقه‌ها، طرح ساختمان‌ها و دیگر مؤلفه‌های محیطی است که می‌تواند تأثیرگذار باشد.

پس از کاهش مقیاس مکان موردنظر، می‌توان هر تغییراتی را که مدنظر مدیر بخش‌ و مقامات مرتبط با پروژه است روی آن اعمال کرد تا بتوان طرح‌های مختلف توسعه‌ی ماکت‌های منظر را پیاده کرد تا فرآیند مشاوره‌ی عمومی تسهیل گردد.

در برخی موارد از ماکت‌های مناظر می‌توان برای جذب سرمایه استفاده کرد یا اینکه به عموم مردم نشان داد پس از تکمیل پروژه، محل زندگی‌شان به چه شکلی درمی‌آید.

3.2.3: ماکت بنای اداری

ماکت بنای اداری بنا بر درخواست مشتری با ریزه‌کاری‌های زیادی ساخته می‌شود تا پروژه‌ی ساختمان‌سازی مرتبط با آن واقعی‌تر به نظر برسد و مؤثرتر باشد.

به‌طورکلی از این نوع ماکت‌ها برای بازاریابی یا ارائه در نمایشگاه‌ها استفاده می‌شود. ماکت بنای اداری با ایجاد نورپردازی‌های مختلف، نمای پر جزییات بناها به‌ویژه ریزه‌کاری‌ها و بافت پنجره‌ها و مؤلفه‌های تشویقی دیگر مثل مردم، وسایل نقلیه و مناظر اطراف به طراحی معمار جان می‌بخشد.

3.2.4: ماکت بنای مسکونی

ماکت‌های بناهای مسکونی در دنیای خرده‌فروشی برای گرفتن تأیید پیش از ساخت، فازبندی پروژه‌های ساختمان‌سازی، نمایش طراحی و گرفتن تأیید از مشتری ابزارهایی ارزشمندند.

ماکت‌های بناهای مسکونی می‌توانند با به نمایش درآوردن طرح جاده‌ها و مسیر رسیدن به آن بنا، ورودی، متریال ساختمان و محیط اطراف آن جزییات طراحی معماری را به خریدار یا سرمایه‌گذار احتمالی تفهیم کنند.

بنابراین ساخت ماکت بنا ابزاری خارق‌العاده برای مشاوران املاک است که با استفاده از آن می‌توانند بازاریابی کنند.

3.2.5: ماکت ویلا

ماکت‌های ویلاها معمولاً در مقیاس بزرگتری ساخته می‌شوند مثلاً با مقیاس 1:25 و 1:50.

در ماکت‌های ویلاها از عناصر متحرک برای بالا بردن یا پایین آوردن طبقات استفاده می‌شود تا طراحی داخلی به‌طور کامل به نمایش گذاشته شود. جزییات طراحی داخلی شامل مبلمان، نورپردازی، استخر شنا و دیگر امکانات است. ساختمان‌سازان به‌طور گسترده از ماکت‌های ویلاها استفاده می‌کنند تا پروژه‌های ساختمان‌سازی را برای خریداران احتمالی خانه‌ها به نمایش درآورند و فرآیند فروش را تسهیل کنند.

3.2.6: ماکت مراکز خرید

کاربرد اصلی ماکت‌های مراکز خرید جذب سرمایه و جلب‌توجه تاجران برای خرید مغازه‌هاست.

برای ایجاد فضای تجاری برای ساخت ماکت‌های معماریِ خرده‌فروشی همیشه از متریال‌هایی استفاده می‌شود که با طرح نهایی هماهنگ باشند.

ماکت‌های مراکز خرید، طراحی داخلی یک مرکز خرید واقعی را به نمایش می‌گذارند. دیگر عناصر مثل نورافشانی محیط، بیلبوردهای ال‌ای‌دی و غیره جلوه‌ی بیشتری به ماکت می‌دهند.

3.2.7: ماکت هتل

هدف اصلی از ساخت ماکت هتل به نمایش درآوردن تصویری زنده از ویژگی‌های آن است تا منجر به جذب سرمایه و جلب‌توجه مهمانان احتمالی هتل شود.

از جلوه‌های نوری متفاوتی برای تمایز قسمت‌های اقامتی و تجاری هتل و همچنین برجسته نمودن طراحی‌های خارق‌العاده استفاده می‌شود.

ماکت‌سازان تقریباً تمام ریزه‌کاری‌های پیچیده‌ی بنا را حتی‌الامکان بدون تفاوت با نمونه‌ی اصلی می‌سازند. مؤلفه‌هایی چون سیستم فواره آب واقعی به هنگام ساخت استخرهای شنا و فواره‌ها می‌تواند جلوه‌های قابل‌توجهی به بنا اضافه کند.

3.2.8: ماکت استادیوم

در حال حاضر بازار استادیوم سازی پررونق شده چون محبوبیت ورزش به‌شدت در حال افزایش است.

ماکت استادیوم دو کاربرد اساسی دارد. یکی از آن‌ها به نمایش درآوردن طراحی استادیوم است.

هدف دیگر از ساخت ماکت استادیوم، نمایش طرح قرارگیری صندلی‌ها به تماشاگران است. استفاده از نورپردازی الکتریکی و چمن با ارتفاع مناسب به هنگام ساخت ماکت استادیوم ضروری است.

3.2.9: ماکت شهر بازی

از ماکت‌های شهربازی به‌طور گسترده برای نمایش عمومی و جذب سرمایه استفاده می‌شود.

اما از همه مهم‌تر اینکه ماکت شهربازی می‌تواند داستان‌هایی را که در پَسِ این مکان تفریحی است بیان کند تا به شکلی سرگرم‌کننده و آموزشی اطلاعات عموم مردم را بالابرده و به آن‌ها الهام ببخشد. استفاده از سرگرمی‌هایی مثل مدار سرعت، قلعه وحشت و آبشار، عامل زنده‌تر نشان دادن ماکت است.

3.2.10: ماکت موزه

طراحی‌های کنونی موزه‌ها به‌ویژه ازنظر شکل و شمایل بیشتر معاصر و انتزاعی هستند.

برای به نمایش درآوردن این ایده‌های برجسته‌ی طراحی استفاده از فناوری‌های به‌روز و مؤثر و همچنین وجود ماکت‌سازان ماهر ضروری است.

موزه در بسیاری از شهرها گل سرسبد شهر محسوب می‌شود؛ بنابراین مقامات شهری باید ماکتی از این موزه تهیه کنند که ریزه‌کاری‌های زیادی داشته باشد و تمام ابعاد موزه را نشان دهد تا بتوانند بازدیدکنندگانی را از سرتاسر جهان ترغیب کنند.

3.2.11: ماکت کارخانه

ماکت کارخانه بیان‌کننده‌ی فرآیند کار کارخانه پس از ساخت است.

ماکت کارخانه شامل قسمت‌های متفاوت واحد تولید، فرآیند بازیافت فاضلاب و موارد دیگر است. گاهی ماکت کارخانه به تجهیزات سفارشی مثل توربین‌های بادی و دودکش نیاز دارد تا شرایط واقعی آن را به نمایش درآورد.

همچنین اضافه کردن دیگر مؤلفه‌های مرتبط با بافت کاری مثل قرار دادن چند کامیون و کارگر می‌تواند به این ماکت جان ببخشد.

3.2.12: ماکت پل

در اغلب موارد، ماکت پل برای اهداف نمایشگاهی و رقابت در زمینه‌ی طراحی معماری ساخته می‌شود.

در این نوع ماکت‌ها ریزه‌کاری‌ها بسیار اهمیت دارند چون بیانگر ویژگی‌ها و میزان حرکت پل هستند. مثلاً در ساخت ماکت پل معلق از سیم مسی و نخ ویژه‌ی ماهیگیری استفاده می‌شود. این باعث می‌شود ماکت حتی‌الامکان به واقعیت بسیار نزدیک باشد.

3.2.13: ماکت کشتی سازی

در حقیقت، کشتی‌سازی‌ها بر اساس نوع کارهای تولیدی به چندین قسمت کاری تقسیم می‌شوند.

این قسمت‌ها شامل قسمت تولید قطعات، محل انجام مقدماتِ سر هم کردن قطعات و رنگ‌کاری، قسمت اسمبل، اسکله و غیره است.

ماکت کشتی سازی تمام فرآیند تولید را به نمایش می‌گذارد.

به‌منظور واقعی‌تر جلوه دادن باید از ساختمان‌ها، امکانات ساخت کشتی، کشتی‌ها و جرثقیل‌های مختلف و همچنین نورپردازی و دیگر جزییات را تهیه و تولید نمود.

3.2.14: ماکت فرودگاه

در بسیاری از موارد، ماکت‌های فرودگاه به‌منظور رقابت در مسابقات طراحی معماری فرودگاه ساخته می‌شوند یا اینکه برای نشان دادن نحوه‌ی فعالیت فرودگاه به مقامات آن فرودگاه اقدام به ساخت ماکت آن می‌نمایند.

این کار همچنین برای جمع‌آوری سرمایه و گرفتن تأییدیه از اعضا نیز انجام می‌شود. گاهی ماکت‌های معماری را برای قرار دادن در کلکسیون شخصی نیز می‌سازند.

باند فرودگاه، خزشراه، برج‌های کنترل، ساختمان ترمینال و کالا، هتل فرودگاه، پل‌های مسافران و دیگر جزییات دقیق مثل علائم روی هر هواپیما متناسب با مقیاس مدنظر ساخته می‌شوند تا ماکت حتی‌الامکان به واقعیت نزدیک باشد. توزیع صدها نقطه‌ی نورانی نشانه‌گذاری به‌شدت اهمیت دارد چراکه با استفاده از آن‌ها می‌توان جلوه‌های نوری چشمک‌زن را ایجاد نمود.

3.2.15: ماکت طراحی داخلی

ماکت‌های طراحی داخلی بر اساس کاربردهای مختلفی که دارند تولید می‌شوند. ازجمله این کاربردها می‌توان به کاربردهای صنعتی، تجاری، اداری و خانگی اشاره کرد.

اگر بخواهید ماکت طراحی داخلی را با ماکت پروژه ساختمان‌سازی ترکیب کنید، آن‌وقت سقف متحرک می‌شود تا بتوان نشان داد فضای داخلی بنا چگونه طراحی و تزیین‌شده است و همچنین وسایل به‌کاررفته در فضای داخلی را نیز می‌توان از این طریق در معرض نمایش قرارداد.

از این نوع ماکت به‌طور گسترده در بازار املاک استفاده می‌شود تا توجه خریداران احتمالی جلب شود یا مقدمات جذب سرمایه فراهم گردد.