راهنمای جامع ماکت‌های معماری (بخش پنجم:مقیاس ماکت‌های معماری چگونه تعیین می‌شود؟)

 

5.1: مقدمه

ماکت‌سازی جزء ضروریات حرفه‌ی معماری است. ماکت‌های معماری در مقیاس‌های متفاوتی ساخته می‌شوند. معمولاً، ماکت‌های معماری نسبت به‌اندازه واقعی بنا در مقیاس کوچک‌تری ساخته می‌شوند. در محاسبه مقیاس ماکت‌های معماری، اندازه‌ی اجزاء باید مشابه نسبت‌های نمونه واقعی باشد.

 

انتخاب مقیاس مناسب پیش از ساخت ماکتِ معماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. انجام این کار میزان تأثیرگذاری ماکت را افزایش می‌دهد و روی هزینه ساخت ماکت نیز مؤثر است.

آنچه در ادامه می‌آید در حقیقت نکات کلیدی است که می‌تواند در انتخاب مقیاس ماکت‌های معماری مفید باشد.

5.2: هدف از ساخت ماکت

به‌طورکلی، ماکت‌های معماری با توجه به اهدافی که ارائه‌کننده ماکت دارد ساخته می‌شوند؛ به‌عبارت‌دیگر هدف کلی از انتخاب مقیاس مناسب این است که ماکت حتی‌الامکان توانایی متقاعد کردن بیننده را داشته باشد. مشتری‌ها باید تعیین کنند ماکت‌های معماری که می‌خواهند سفارش دهند در چه مرحله‌ای از طراحی بنای حقیقی ارائه می‌شوند. ماکت‌های اجرایی معمولاً برای بهبود طراحی و گرفتن اشکالات آن ساخته می‌شوند. ماکت‌های نمایشی به‌طور گسترده در مرحله نهایی طراحی پروژه‌های معماری ارائه می‌شوند.

5.3: بررسی شرایط و هزینه ساخت ماکت

5.3.1: مکان ارائه

جایی که ماکت معماری در آن ارائه می‌شود نیز فاکتور مهم دیگری است که باید مدنظر قرار داد. نمایشگاه مدل‌های معماری باید دارای فضای کافی برای بازدید عمومی باشد؛ همچنین فضای نمایشگاه نباید حس خالی بودن به مخاطب دهد.

5.3.2: حمل‌ونقل آسان

در برخی موارد لازم است ماکت‌های معماری به‌طور مداوم جابه‌جا شوند. به‌ویژه مقیاس و وزن ماکت‌های بسیار مهم است. ماکت‌های معماری ساخته‌شده برای بازاریابی باید مناسب دفترهای بازاریابی باشند.

5.3.3: بودجه و موعد تحویل

هنگام فروش ماکت‌های معماری لازم است میزان بودجه پروژه و موعد تحویل آن را نیز مدنظر قرار داد.

5.4: انتخاب مقیاس و اندازه ماکت

مقیاس، تعیین‌کننده میزان جزییاتی است که می‌توان روی ماکت پیاده‌سازی کرد. جزییات ماکت‌هایی که مقیاس بزرگی دارند برجسته‌تر بوده و مخاطب راحت‌تر آن‌ها را می‌بیند.

هرقدر عدد مقیاس کوچک‌تر باشد اندازه ماکت بزرگ‌تر است و این یعنی جزییات بیشتری می‌توان روی آن پیاده کرد.

مقیاس ماکت‌های معماری نه‌تنها روی میزان جزییاتی که باید روی ماکت پیاده‌سازی شود مؤثر است بلکه روی نمایش بافت متریال‌های ماکت تکمیل‌شده نیز اثر می‌گذارد. کارخانه‌ها بسیاری از عناصر منظره‌ها را تولید می‌کنند تا هنگام به‌کارگیری در ماکت از قبل آماده باشند؛ بنابراین وقتی مشتری و ماکت‌ساز می‌خواهند مقیاس ماکت‌های معماری را انتخاب کنند بهتر است بررسی کنند مقیاسی که انتخاب‌شده با مقیاس‌های استاندارد ماکت‌سازی صنعتی که توسط کارخانه‌ها استفاده می‌شوند مطابقت داشته باشد.

5.5: مقیاس‌های متداول ماکت‌های معماری

 

5.5.1: مقیاس 1:1تا 1:10 ماکت محصول، ماکت فضای داخلی

 

استفاده از مقیاس 1:1 تا 1:10 در ماکت‌سازی معماری رایج نیست. شرکت‌های ماکت‌سازی فقط در صورت نیاز مشتری‌ها، ماکت‌هایی با مقیاس بزرگ می‌سازند.

ماکت‌هایی با مقیاس واقعی

به ماکت‌هایی که مقیاس 1:1 دارند ماکت‌هایی با اندازه واقعی گفته می‌شود. این ماکت‌ها که جزییات زیادی روی آن‌ها پیاده می‌شود کاربرد ماکت‌های نمایشی را دارند تا بتوانند تمام جزییاتی را که در بنای واقعی به کار می‌رود به نمایش بگذارند. همان‌طور که می‌توان حدس زد ساخت ماکت‌های معماری با مقیاس واقعی بسیار پرهزینه است.

اگر نگاهی به پیشرفت صنعت ماکت‌سازی معماری در طول تاریخ بپردازیم در می‌یابیم که معماران از زمان رنسانس شروع به ساخت ماکت‌های چوبی با مقیاس واقعی کردند. آن‌ها قسمت‌های مختلف ساختمان را می‌ساختند و آن‌ها را در محل پروژه قرار می‌دانند تا بتوان فهمید بنا پس از ساخت به چه صورت در می‌آید.

ماکت‌هایی که مقیاس واقعی دارند بر اساس نیازهای خاصی ساخته می‌شوند مثلاً گاهی اوقات شیء واقعی بسیار سنگین است و حمل آن کار آسانی نیست؛ بنابراین نیاز به ساخت ماکتی با مقیاس واقعی که وزن خیلی کمتری دارد احساس می‌شود.

ماکت محصول

ماکت محصول از طراحی یک شیء مانند مبلمان ناشی می‌شود. مقیاس مناسب ماکت‌های محصول از 1:1 تا 1:10 است. از این ماکت‌ها همیشه برای نمایش اشیاء کوچک مثل خودرو، موتورسیکلت و غیره استفاده می‌شود.

ماکت مبلمان داخلی

مقیاس 1:5 تا 1:10 برای ماکت های مبلمان، اندازه‌ی بسیار مناسبی برای نمایش جزییات نزدیک به واقعیت زیادی در داخل بنا است. اگر از این مقیاس استفاده شود نسبت اندازه ماکت به‌اندازه واقعی یک‌به‌ده است. ساختار اتاق‌ها، اثاثیه‌، آدمک‌های مینیاتوری و دیگر عناصر کوچک را می‌توان به این شیوه به‌خوبی نمایش داد. اگرچه در این مقیاس بزرگ ماکت‌های مبلمان بسیار اندکی ساخته می‌شود.

5.5.2:مقیاس 1:10 تا 1:50 ماکت نما، بخش‌بندی ماکت، ماکت فضای داخلی

ماکتِ نما

 

گاهی ممکن است مشتریان برای نشان دادن طراحی منحصربه‌فرد دیوار خارجی یا ورودی ساختمان به ماکت نما نیاز داشته باشند. استفاده از ماکت نما شیوه‌ای معتبر برای ارائه عناصر مختلف طراحی به‌ویژه مصالح موردنظر، درب‌ها و پنجره‌ها است. ماکت نما برای ارائه در نمایشگاه‌ها نیز ساخته می‌شود. این ماکت‌های معماری به‌خوبی سبک‌های متفاوت معماری را در طول تاریخ به نمایش گذاشته‌اند.

ماکت فضای داخلی

ماکت فضای داخلی ابزاری تمام و کمال برای کسانی است که در حوزه املاک کار می‌کنند. آن‌ها با استفاده از ماکت‌های فضای داخلی می‌توانند سرمایه‌گذاران و خریداران بالقوه را جذب کنند. ماکت داخلی با مقیاس 1:10 تا 1:25 برای نمایش فضای داخلی گزینه‌ی بسیار مناسبی است. ماکت‌هایی که با این مقیاس ساخته می‌شوند فضای سه‌بعدی را همان‌طور که در بنا وجود دارد به مخاطبین نمایش می‌دهند. تفاوتی که ماکت فضای داخلی با مقیاس بزرگ با دیگر ماکت‌های معماری دارد این است که در جعبه‌ای توخالی و بدون سقف یا بام قرار می‌گیرد.

5.5.3: مقیاس 1:50تا 1:300 ماکت فضای داخلی، ماکت بنا

 

ماکت برشی

ماکت برشی در حقیقت ‌نمایی داخلی از ماکت معماری است که در آن جزییات ساخت بنا به نمایش در می‌آید. در این نوع ماکت‌ها ساختار، فونداسیون و دیگر ویژگی‌های مهم به‌طور واضح دیده می‌شود. 1:50 محبوب‌ترین مقیاس برای ساخت ماکت برشی است.

از ماکت برشی معمولاً برای ارائه ویژگی‌های مرتبط با فضا و ساختار طراحی معماری استفاده می‌شود.

ماکت چیدمان

مقیاس 1:50 تا 1:100 در ماکت چیدمان اجازه می‌دهد چیدمان و ساختار هر طبقه به نمایش درآید؛ بنابراین طراحی و ویژگی‌های فضای داخلی ماکت بیشتر به چشم می‌آید.

فروشندگان املاک از این ماکت‌های معماری به‌طور گسترده برای فروش خانه استفاده می‌کنند.

ماکت ساختمان

رایج‌ترین مقیاس‌های مورداستفاده برای ماکت بنا 1:100، 1:150، 1:200 و 1:300 هستند. بالکن، پنجره، نمای دقیق بنا و غیره با این مقیاس‌ها به‌راحتی به نمایش گذاشته می‌شوند.

از مقیاس‌های 1:100 تا 1:300 به‌طور گسترده برای ساخت ماکت بنا استفاده می‌شود. نمای بنا با این مقیاس‌ها به‌خوبی نمایش داده می‌شود. البته اگر نیاز به ارائه عناصر بنا با جزییات بیشتر باشد بهتر است از مقیاسی بزرگ‌تر استفاده شود.

5.5.4: مقیاس 1:300 تا 1:1000، ماکت بنا، ماکت محل

 

ماکت ساختمان

در مقایسه با ماکت‌هایی که مقیاس بزرگ‌تری دارند، ماکتی که مقیاس 1:300 تا 1:500 دارد درک بهتری از تناسب بنا با محل ساخت آن و بافت محیط اطراف می‌دهد. به‌علاوه مخاطبین می‌توانند طبقات بنا و ساختار داخلی را نیز ببینند. ماکت بنا ابزاری بسیار کاربردی است که به‌منظور فروش خانه در محل پذیرش به نمایش گذارده می‌شود.

ماکت سایت

از ماکت‌های معماری سایت به‌طور گسترده در نمایشگاه‌های املاک استفاده می‌شود. متداول‌ترین مقیاس‌ها 1:500 و 1:1000 هستند. ماکت‌های سایت، ابزاری ایدئال برای بررسی کلی ساختار یک مکان با جزییات قابل‌تشخیص است. ماکت سایت با مقیاس 1:500 یا 1:1000 قابل‌حمل بوده و از آن به‌طور گسترده برای نمایشگاه‌ها استفاده می‌شود.

5.5.5: مقیاس 1:1000 تا 1:5000، ماکت سایت، برنامه‌ریزی شهری و جزیره

 

ماکت توپوگرافی:

برای ساخت ماکت یک محل بزرگ، مقیاس کوچک‌تری باید استفاده شود. هدف اصلی از ساخت ماکت محل، نمایش ایده‌ی اصلی طراحی است. یکی دیگر از اهداف ساخت ماکت توپوگرافی به نمایش درآوردن رابطه مکان سایت و بافت اطراف آن است. ماکت‌های معماری که مقیاس کوچکی دارند در مقایسه با ماکت‌هایی با مقیاس بزرگ‌تر سریع‌تر و آسان‌تر ساخته می‌شوند.

ماکت توپوگرافی که مقیاسی برابر با 1:2500 تا 1:5000 دارد شامل بناهای انبوه، شبکه جاده‌ای، فضای سبز، آب‌نماها و دیگر عناصر موجود در بافت محیط است.

ماکت توپوگرافی با به نمایش درآوردن طراحی کلی و ارتباط ساختارهای پیشین و جدید، ابزار تشریحی رایجی برای جذب سرمایه است.

ماکت برنامه‌ریزی شهری

ماکت برنامه‌ریزی شهری معمولاً در مقیاس بسیار کوچکی ساخته می‌شود تا برنامه توسعه یا تاریخچه‌ی یک شهر را به نمایش بگذارد. مدیران محلی ماکت‌های شهری را به عموم مردم نشان می‌دهند تا پیشنهادهای جدید برنامه‌ریزی شهر یا زیرساخت‌های جدید را به سمع و نظر آن‌ها برسانند. به‌طور گسترده از مقیاس‌های 1:1000 تا 1:3000 برای ماکت‌های برنامه‌ریزی شهری استفاده می‌شود. میزان جزییاتی که مخاطب می‌تواند در این نوع ماکت‌ها ببیند محدود است چراکه ساختمان‌های آن به‌صورت انبوه به نمایش در می‌آید. اگر روی ماکت برنامه‌ریزی شهری سیستم روشنایی نصب شود مکان‌های کلیدی مثل مناطقی که قرار است ساخته شود برجسته‌تر نمایش داده می‌شود.

ماکت جزیره

از مقیاس‌های 1:1000 تا 1:5000 برای ماکت‌های جزیره استفاده می‌شود. ماکت جزیره روی ارتباط محیط طبیعی موجود با ساختارهای اضافه‌شده به آن تأکید دارد. از این نوع ماکت‌ها در اغلب موارد برای نمایشگاه‌های ماکت‌های معماری استفاده می‌شود. نورپردازی ال‌ای‌دی (LED) باعث می‌شود مکان‌های خاص جزیره برجسته‌تر به نمایش درآیند.

C5.6: حرف آخر

در انتخاب درست مقیاس ماکت‌های معماری چندین عامل مؤثر است. میزان جزییاتی که مشتری می‌خواهد به نمایش گذاشته شود و هدف از به نمایش گذاشتن ماکت دو عامل کلیدی و مؤثرند. دیگر عوامل مثل بودجه، موعد تحویل، قابلیت حمل ماکت و کارآمدی آن نیز همگی به یک اندازه مهم است.

داشتن درک درستی از مقیاس ماکت‌های معماری باعث می‌شود بتوان به‌طور واضح پروژه معماری را توصیف کرد و برای مخاطبین نهایی به نمایش درآورد.